SIBO – czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego

Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest SIBO,
• czynniki wpływające na rozwój SIBO,
• jakie są objawy SIBO,
• konsekwencje dla organizmu,
• jak zdiagnozować SIBO,
• kierunki leczenia.

Co to jest SIBO?

SIBO jest bardzo niejednorodnym zespołem, charakteryzującym się zwiększoną liczbą lub nieprawidłowym typem bakterii w jelicie cienkim. U większości pacjentów SIBO nie jest wywoływane przez pojedynczy szczep bakteryjny. Najczęściej występuje rozrost w jelicie cienkim bakterii pochodzących z okrężnicy. Rzadziej wzrasta „normalna” ilość bakterii jelita cienkiego. 

Czynniki wpływające na rozwój SIBO.

Etiologia SIBO jest zwykle złożona i wiąże się z:

• zaburzeniami ochronnych mechanizmów antybakteryjnych, takich jak:
  • niedobór kwasu żołądkowego (np. stosowanie popularnych inhibitorów pompy protonowej),
  • zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki,
  • zespoły niedoboru odporności – brak immunoglobulin w obrębie wydzielania jelitowego,
• a także z nieprawidłowościami anatomicznymi takimi jak:
  • przetoki,
  • uchyłki,
  • niedrożność jelita cienkiego,
• oraz z  zaburzeniami motoryki.

SIBO bardzo często towarzyszy takim chorobom jak:

• zespół jelita drażliwego,
• celiakia,
• choroba Crohna,
• zespół krótkiego jelita,
• bezalkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby,
• marskość wątroby,
• twardzina układowa,
• cukrzyca,
• fibromialgia i inne.

Jakie są objawy SIBO?

Objawy kliniczne SIBO to:

• wzdęcia,
• dyskomfort w jamie brzusznej,
• biegunka (SIBO biegunkowe),
• ból brzucha,
• zaparcia (SIBO zaparciowe),
• objawy złego wchłaniania (utrata masy ciała, niedożywienie, brak przyrostów u dzieci),
• uszkodzenie wątroby (dalej – encefalopatia wątrobowa czyli uszkodzenie mózgu),
• objawy skórne (np. trądzik różowaty),
• bóle stawów,
• zespoły niedoborów:
  • niedokrwistość,
  • niedobór wapnia,
  • niedobór wit. D,
  • niedobór B12,
  • niedobór żelaza.

Jakie konsekwencje dla organizmu niesie SIBO?

SIBO mleczanowe – konsekwencje dla organizmu.

SIBO mleczanowe czyli nadmierny przerost bakterii mlekowych prowadzi do kwasicy D-mlekowej, kiedy to niewchłonięte sacharydy przechodzą z jelita cienkiego do grubego, tam ulegają fermentacji do izomeru D kwasu mlekowego, który nie jest rozkładany przez ludzki organizm. Następuje jego wchłanianie z jelita grubego do krwioobiegu. Często przebiega to bezobjawowo, jednak może wiązać się to z zaburzeniami neurologicznymi, takimi jak:

• splątanie,
• ataksja,
• niewyraźna mowa,
• utrata pamięci,
• zmiana stanu psychicznego,
• wrażenie bycia pijanym

W SIBO mleczanowym ważne jest:

• ograniczenie podaży cukrów prostych,
• ograniczenie węglowodanów złożonych,
• zwiększenie ilości tłuszczu w diecie.

Konsekwencje związane z niestrawnością i zespołem złego wchłaniania.

Bakterie w SIBO mogą znacząco zakłócać enzymatyczne, chłonne i metaboliczne funkcjonowanie organizmu. Może dojść do uszkodzenia komórek jelit – enterocytów. Błona śluzowa jelita cienkiego może ulec uszkodzeniu, co prowadzi do zwiększenia przepuszczalności jelit. Niedobór witaminy B12 wynika ze spożycia tej witaminy przez mikroorganizmy beztlenowe. Bakterie mogą również wykorzystywać białko w jelicie cienkim, co może prowadzić do niedoboru białka dla organizmu i nadmiernej produkcji amoniaku przez bakterie (encefalopatia wątrobowa). Występuje także złe wchłanianie tłuszczów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jednym słowem – organizm jest objadany z wartości odżywczych, przy jednoczesnej produkcji toksycznych metabolitów, takich jak amoniak, D-mleczan, endogenne bakteryjne peptydoglikany i inne. SIBO jest także związane ze zwiększoną produkcją prozapalnych cytokin oraz endogenną produkcją etanolu – prawdopodobnie syntetyzowanego przez Candida albicans i Saccharomyces cerevisiae (człowiek może zachowywać się jakby był pijany).

Diagnostyka SIBO

Najważniejsze metody diagnostyczne to obecnie testy oddechowe – wodorowe i metanowe.

Najczęściej można spotkać się z wodorowym testem oddechowym, chociaż jest on niemiarodajny. Moim zdaniem warto robić jedynie oddechowy test wodorowo-metanowy.

U ludzi wodór i metan są wytwarzane wyłącznie przez bakterie jelitowe, w jelicie grubym u zdrowych ludzi, a także w jelicie cienkim w przypadku SIBO. Około 20% jest wydychane przez płuca i dlatego można je zmierzyć w teście oddechowym. Testy oddechowe w celu zdiagnozowania SIBO wykonuje się po doustnym podaniu glukozy lub laktulozy. Jest to nieinwazyjny, łatwo dostępny i stosunkowo tani sposób badania SIBO, chociaż ma również swoje wady – nie zawsze jest dokładny.

SIBO można także zdiagnozować na podstawie wyników badania kwasów organicznych w moczu (OAT, ONE, o badaniach pisałam tu). 

Leczenie SIBO

• leczenie choroby podstawowej (te choroby, które mogą powodować SIBO, wymieniałam je na początku wpisu), jeśli to możliwe,
• wsparcie dietetyczne – np. wykluczenie laktozy, innych cukrów prostych, zwiększenie spożycia tłuszczów, zalecana dieta low fodmap – niskofermentująca,
• leczenie antybiotykami celowanymi w szczepy bakteryjne powodujące SIBO – rifaksymina (XIFAXAN) – niskie wchłanianie z przewodu pokarmowego, duża skuteczność,
  • po leczeniu rifaksyminą – optymalna dieta niskoskrobiowa lub SCD przez czas 6-8 tygodni dla utrzymania efektu,
  • probiotyki są przeciwwskazane, szczególnie zawierające lactobacillus u pacjentów z ryzykiem SIBO mleczanowego.

Leczymy jelita, pilnujemy diety i się nie poddajemy.

Powodzenia!

Ola

Źródła:

World J Gastroenterol. 28 czerwca 2010 r .; 16 (24): 2978–2990