Histamina wpływa na nadpobudliwość – jak to możliwe?

Nietolerancja histaminy jest procesem patologicznym i wynika z braku równowagi nagromadzonej histaminy i zdolności do jej degradacji.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest histamina,
• jak przebiega metabolizm histaminy,
• jaka jest różnica między reakcją alergiczną a nietolerancją histaminy,
• jakie są objawy nietolerancji histaminy,
• jakie problemy sprzyjają nietolerancji histaminy,
• jakie produkty zawierają histaminę lub zwiększają jej wytwarzanie,
• jakie są sposoby na zminimalizowanie objawów/pozbycie się nietolerancji histaminy,
• jak zdiagnozować nietolerancję histaminy,
• jak histamina działa w mózgu,
• jak objawia się niedobór histaminy.

Czym jest histamina?

Histamina jest aminą biogenną, produkowaną przez komórki naszego organizmu z aminokwasu – histydyny. Magazynowana jest w nieaktywnej formie w komórkach tucznych (znajdują się w tkance łącznej i błonach śluzowych), skąd uwalniana jest pod wpływem różnych czynników – alergenów, zmian temperatury, uszkodzeń tkanki.

Jak przebiega metabolizm histaminy?

Histamina występuje w różnym stopniu także w wielu produktach spożywczych. Jest ona rozkładana w przewodzie pokarmowym przez enzym DAO – oksydaza diaminowa , wytwarzany w jelicie cienkim. DAO jest głównym enzymem metabolizującym spożywaną histaminę. Istnieje jeszcze jeden ważny enzym biorący udział w inaktywacji histaminy – N-metylotransferaza histaminowa, który jest białkiem cytozolowym, więc może przekształcać histaminę tylko w przestrzeni wewnątrzkomórkowej komórek.

U zdrowych osób histamina pochodząca z żywności może być szybko detoksykowana przez oksydazy aminowe, podczas gdy osoby o niskiej aktywności oksydazy aminowej są narażone na toksyczność histaminową.  Upośledzona degradacja histaminy na podstawie zmniejszonej aktywności DAO i wynikający z niej nadmiar histaminy może powodować przedostawanie się jej do krwioobiegu, liczne objawy naśladujące reakcję alergiczną czy ostrą reakcję zapalną. W perspektywie długoterminowej nadmiar histaminy wpływa na powstanie przewlekłego stanu zapalnego i funkcjonowanie odpowiedzi immunologicznej.

Różnica między reakcją alergiczną a nietolerancją histaminy.

Opiera się na zaangażowaniu układu immunologicznego – w przypadku nietolerancji histaminy reakcja odbywa się niezależnie od układu odpornościowego. Czyli objawy alergii są a markerów alergicznych nie ma. W przypadku reakcji alergicznej układ odpornościowy odpowiada i wytwarzają się markery alergiczne.

Dodatkowe różnice:  

• nasilenie objawów zależne od ilości spożytego pokarmu (np. mało – brak reakcji, trochę więcej – reakcja),
• objawy mogą być opóźnione w czasie,
• nie występują przeciwciała IgE – typowe dla alergii

Objawy nietolerancji histaminy.

Jest wiele objawów, które mogą wskazywać na nietolerancję, sporo z nich może wskazywać również na inne problemy naszego organizmu. Dlatego sugeruję zrobienie badań (o tym jak ważne są badania piszę m.in tu, jeżeli występuje kilka objawów z poniżej wymienionych:

• bóle głowy, migreny,
• zaburzenia rytmu dobowego,
• reakcje skórne – pokrzywka, świąd, atopowe zapalenie skóry, egzema, łysienie, trądzik młodzieńczy, trądzik różowaty,
• zaczerwienienie twarzy, czerwone plamy skórne – typowy objaw,
• uderzenia gorąca,
• tachykardia, arytmia,
• niedociśnienie,
• zgaga,
• bóle brzucha, nudności, wzdęcia, biegunki,
• katar, kichanie,
• zapalenie spojówek,
• duszności, astma,
• zespół przewlekłego zmęczenia, depresja, bezsenność,
• nadpobudliwość,
• niepokój,
• lęki,
• oszołomienie,
• zlewne poty po posiłku lub w nocy,
• drżenie mięśni, mrowienie ust,
• obrzęki,
• choroba lokomocyjna i morska,
• marznięcie kończyn,
• zaburzenia zachowania – OCD.

Jakie problemy sprzyjają nietolerancji histaminy?

Problemy z histaminą wynikają z tego, że mamy jej za dużo w organizmie. W uproszczeniu możemy powiedzieć, że są dwie przyczyny – za dużo jej do organizmu dostarczamy i enzym DAO nie rozkłada nadmiaru lub mamy blokadę na enzymie DAO, przez co upośledzona jest jego praca, a co za tym idzie także rozkład histaminy.

Poniżej przedstawiam listę przyczyn, które mogą powodować niedobór enzymu DAO lub nadmiar histaminy – czyli nietolerancję histaminy:

• zaburzenia metylacji,
• pasożyty,
• dysbioza jelit i przerost candidy,
• przewlekłe stany zapalne jelit, 
• zespół jelita drażliwego, 
• SIBO, 
• długotrwały stres,
• stosowanie wielu leków, m.in. furosemid, izoniazyd, werapamil, diazepam, NLPZ, kwas acetylosalicylowy (aspiryna), metamizol (pyralgina), amilorid, metoklopramid, niektóre antybiotyki, acetylocysteina, amboksol, amitryptylina, 
• spożywanie alkoholu, 
• zatrucie metalami ciężkimi.

Pokarmy bogate w histaminę i zwiększające jej wytwarzanie

Najwięcej histaminy zawierają produkty wysokoprzetworzone, dojrzewające i długo przechowywane. Najmniej – produkty świeże i nieprzetworzone.

• produkty wędzone, kiełbasy, salami,
• sery dojrzewające,
• ryby i owoce morza,
• produkty kiszone – kapusta, ogórki, zakwas buraczany,
• pomidory, przecier, ketchup,
• kakao, czekolada,
• truskawki,
• banany,
• orzechy,
• cytrusy,
• wino, piwo, szampan,
• surowe mleko,
• cynamon, goździki,
• dynia, szpinak,
• morele, wiśnie, rodzynki, maliny, śliwki, brzoskwinie
• białko jaja

Inne czynniki zwiększające histaminę – konieczne do wyeliminowania w diecie niskohistaminowej:

• sztuczne barwniki do żywności, zwłaszcza tartrazyna (symbol E102),
• benzoesany – kwas benzoesowy, benzoesan sodu pochodzące ze źródeł pokarmowych,
• konserwanty: 2-butylo-4-hydroksyanizol i 4-butylo-4-hydroksyanizol (mieszanina izomerów)(BHA) i 2,6-dibutylotoluen (BHT).

Jakie są sposoby na zminimalizowanie objawów/pozbycie się nietolerancji histaminy?

Nie ma jednego złotego środka. Jak każde leczenie sugeruję zacząć je od wprowadzenia zdrowej diety i sprawdzenia badaniami, co możemy a czego nie.

Objawy nietolerancji histaminy można zmniejszyć poprzez:

• leczenie choroby podstawowej – zazwyczaj jelit,
• prowadzenie diety niskohistaminowej,
• rozważenie celowanej probiotykoterapii i suplementacji kwasami DHA/EPA,
• suplementacja miedzi i B6 – niezbędne do tworzenia DAO oraz selenu, cynku i siarki jako hamujących działanie histaminy,
• wzbogacenie diety o imbir i kurkuminę – naturalne działanie przeciwhistaminowe,
• doraźnie stosowanie leków przeciwhistaminowych (cetyryzyna, hydroksyzyna),
• stosowanie suplementów zawierających DAO – daosin, ahista, histasolv,
• chelatacja w celu usunięcia metali ciężkich,
• stosowanie metioniny, TMG.

Przy pisaniu tego artykułu znalazłam suplement Ahista o zachęcającym składzie:

ziemia okrzemkowa (43%, mikronizowana), algi Lithothamnium calcareum bogate w wapń (13%), węglan magnezu (10%), lecytyna słonecznikowa (6%), regulator kwasowości kwas askorbinowy, ekstrakt z kadzidła Boswellia serrata (4%), ekstrakt z liści karczocha Cynara scolymus (4%), ekstrakt z pączków drzewa miodowego Melaleuca wilsonii (4%; zawiera 95% kwercetyny), proszek z korzenia imbiru Zingiber officinale, proszek z korzenia kurkumy Curcuma longa, ekstrakt z ananasa, glukonian cynku, Bifidobacterium breve (0,3%, mikrokapsułkowane), olej mięty pieprzowej Mentha × piperita (0,2%), ryboflawina (witamina B2), glukonian miedzi, chlorowodorek pirydoksyny (B6), biotyna. 

Diagnostyka nietolerancji histaminy.

Jak już wcześniej wspominałam, jeżeli podejrzewacie nietolerancję, pojawia się u Was klika objawów, to zachęcam do dokładnej diagnostyki, by wdrożyć odpowiednie leczenie. Diagnostykę możecie zacząć od:

• prowadzenia dziennika obserwacji – zapisywanie pokarmów i reakcji na nie, np. pogorszenie samopoczucia po produktach bogatohistaminowych,
• oznaczenie poziomu enzymu DAO w osoczu krwi, można wykonać w Alabie, koszt 200 zł; jeśli stwierdzimy niewystarczającą aktywność DAO należy rozważyć dalszą diagnostykę: 
  • badanie poziomu witaminy B6 – kofaktor DAO, 
  • miedź w surowicy – kofaktor DAO, 
  • cynk w surowicy – ogranicza aktywność histaminy, 
• oznaczenie poziomu histaminy we krwi, 
• wykonanie panelu genetycznego MTHFR, w którym oznaczone jest m.in. funkcjonowanie enzymów DAO a także sprawność metylacji, która ma kluczowe znaczenie w metabolizmie histaminy i neuroprzekaźników.

Jak histamina działa w mózgu?

Mózg jest jednym z narządów, w którym zidentyfikowano receptory histaminowe. Nie do końca jeszcze wiadomo, jak histamina na nie działa, gdyż teoretycznie nie przenika bariery krew-mózg, być może jest wytwarzana endogennie. Neurony histaminergiczne są zlokalizowane w wielu obszarach mózgu i biorą udział w różnych funkcjach, w tym w regulacji snu / czuwania, jedzenia i procesów pamięciowych.

Receptory histaminowe H3 modulują uwalnianie takich neuroprzekaźników jak 5-hydroksytryptamina, dopamina, acetylocholina, noradrenalina i GABA w OUN i na obwodzie. Są to  substancje o działaniu zarówno pobudzającym jak i wyciszającym, a dodatkowo histamina sama działa jak neuroprzekaźnik, w związku z tym ma ogromny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, procesy uczenia, nastrój, wrażliwość na ból.

Okazuje się, że histamina z jelit może pobudzać dziecko i nawet generować zachowania autystyczne, ale niekoniecznie przenika barierę krew-mózg, nie uszkadza Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN).

Trwają badania kliniczne nad wprowadzeniem leków działających na receptory H3, działających na zaburzenia z deficytem uwagi oraz zaburzeń poznawczych, co przekłada się na potencjalne zastosowanie w ADHD i chorobie Alzheimera. Inne opcje dotyczą także zaburzeń snu, narkolepsji, niektórych postaci padaczek a także otyłości.

Jak objawia się niedobór histaminy?

Do tej pory pisałam głównie o tym, że histaminy mamy zbyt dużo. Może być też tak, że poziom histaminy w organizmie jest zbyt niski i mówimy wtedy o zjawisku zwanym histapenią. Może to być spowodowane zbyt intensywną metylacją.

Osoby cierpiące na histadelię, czyli nadmiar histaminy, mają natomiast podniesiony poziom dopaminy i noradrenaliny i często są:

• nerwowe,
• pobudzone,
• pełne paranoi, fobii, obsesji.

W tym przypadku należy rozważyć suplementację kwasem foliowym oraz witaminą B12.

Pisząc ten tekst sama przekonałam się, jak ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu ma histamina, i że może być tym czynnikiem, którego szukam (a potem będę dalej szukać z czego wynika i jak na to wpłynąć;)  Czekam na wyniki naszych paneli MTHFR, mam nadzieję, że wiele się z nich dowiem.

A Ty masz jakieś doświadczenie z nietolerancją histaminy?

Źródła:

1. Histamine and histamine intolerance.Maintz L1, Novak N., Am J Clin Nutr.2007 May;85(5):1185-96
2. Histamine intolerance. Hanusková E1, Plevková J. Cesk Fysiol.2013;62(1):26-33
3. https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,nietolerancja-histaminy–infografika-,artykul,1725946.html
4. Histamine and its receptors Mike E Parsons1,* and C Robin Ganellin2 Br J Pharmacol. 2006 Jan; 147(Suppl 1): S127–S135.
5. Histamine, histamine receptors and their role in immune pathology.Jutel M1, Akdis M, Akdis CA.Clin Exp Allergy.2009 Dec;39(12):1786-800.
6. http://dietetyk-kliniczny-warszawa.pl/2018/05/29/nietolerancja-histaminy-przyczyny-objawy-leczenie/
7. Histamine in neurotransmission and brain diseases. Nuutinen S1, Panula P. Adv Exp Med Biol.2010;709:95-107.